Cách Chọn Thiết Bị Chống Sét Lan Truyền Phù Hợp: Đừng Ham Rẻ Mà Rước Họa 2025

Cách Chọn Thiết Bị Chống Sét Lan Truyền Phù Hợp: Đừng Ham Rẻ Mà Rước Họa

sét lan truyền là một trong những nguyên nhân chính gây hỏng hóc thiết bị điện tử và hệ thống điện, đặc biệt trong mùa mưa bão tại Việt Nam. Việc chọn thiết bị chống sét lan truyền phù hợp không chỉ giúp bảo vệ tài sản mà còn đảm bảo an toàn cho gia đình và doanh nghiệp. Chỉ một lần bị sét lan truyền qua đường điện hoặc cáp mạng, bạn có thể mất toàn bộ hệ thống điều khiển, máy tính, camera, thậm chí gây cháy nổ. Vì vậy, lựa chọn đúng thiết bị chống sét lan truyền (SPD – Surge Protective Device) là điều tối quan trọng. Đừng vì ham rẻ mà “rước họa vào thân”.

I. Sét Lan Truyền Là Gì và Tại Sao Cần Thiết Bị Chống Sét?

Sét lan truyền (transient voltage surge) là hiện tượng dòng điện hoặc điện áp tăng đột ngột trong hệ thống điện, thường do sét đánh trực tiếp, chuyển mạch điện, hoặc nhiễu điện từ. Theo thống kê, sét lan truyền có thể gây thiệt hại hàng tỷ đồng mỗi năm tại Việt Nam, từ hỏng thiết bị điện tử đến cháy nổ hệ thống điện.

Thiết bị chống sét lan truyền (Surge Protective Device – SPD) hoạt động như một “lá chắn”, chuyển hướng dòng điện đột biến xuống hệ thống tiếp địa hoặc hấp thụ năng lượng dư thừa, bảo vệ các thiết bị điện tử nhạy cảm như tivi, máy tính, và hệ thống điều hòa.

Tại sao cần chọn thiết bị chống sét chất lượng? Một SPD kém chất lượng không chỉ không bảo vệ được thiết bị mà còn có thể gây ra nguy cơ chập điện, cháy nổ. Do đó, việc đầu tư vào thiết bị chống sét lan truyền phù hợp là điều cần thiết.

II. Các sai lầm thường gặp khi chọn thiết bị chống sét lan truyền SPD

❌ Mua thiết bị giá rẻ không rõ nguồn gốc

Rất nhiều thiết bị chống sét lan truyền giá rẻ trôi nổi ngoài thị trường không có kiểm định, hoạt động không ổn định.
Chất lượng linh kiện kém, dễ hỏng hoặc không kịp phản ứng khi có xung sét thực sự xảy ra.

❌ Không quan tâm đến cấp bảo vệ

Thiết bị chống sét lan truyền có 3 cấp bảo vệ: Type 1, Type 2, Type 3.

Type 1: Dành cho chống sét trực tiếp (lắp ở đầu vào tủ điện chính).
Type 2: Bảo vệ lan truyền điện (lắp ở tủ phân phối).
Type 3: Bảo vệ thiết bị đầu cuối (máy tính, TV, camera).

Nhiều người chỉ mua SPD Type 3 nhưng lại gắn ở đầu vào, không đủ khả năng chịu dòng sét lớn – cực kỳ nguy hiểm.

❌ Không kiểm tra khả năng phối hợp giữa các tầng bảo vệ

Nếu lắp thiết bị chống sét lan truyền sai cấp hoặc không phối hợp giữa Type 1–2–3, SPD dễ bị quá tải và… nổ tung khi gặp dòng sét lớn.

III. Để chọn thiết bị chống sét lan truyền (SPD) phù hợp, bạn cần xem xét nhiều yếu tố quan trọng, không nên chỉ tập trung vào giá thành để tránh rủi ro. Dưới đây là các tiêu chí chính:

1. Các thông số kỹ thuật quan trọng của SPD

Điện áp hoạt động liên tục lớn nhất (Uc/MCOV): Đây là điện áp AC hoặc DC liên tục mà SPD có thể chịu đựng được mà không hoạt động. Giá trị này cần được chọn phù hợp với điện áp định mức của hệ thống điện.
Điện áp định mức (Un): Điện áp làm việc bình thường của SPD, cần tương ứng với điện áp của hệ thống điện (ví dụ: 220V/380V tại Việt Nam).
Cấp bảo vệ điện áp (Up): Mức điện áp tối đa còn lại trên các cực của SPD khi nó hoạt động. Giá trị này càng thấp càng tốt, và phải thấp hơn khả năng chịu quá áp của thiết bị được bảo vệ.
Dòng xả danh định (In): Khả năng chịu đựng dòng xung sét của SPD loại 2 (dạng sóng 8/20µs).
Dòng xả tối đa (Imax): Khả năng chịu đựng dòng xung sét tối đa của SPD (dạng sóng 8/20µs). Giá trị này được xác định dựa trên khu vực và vị trí công trình:
- Khu vực vùng cao, năng lượng sét lớn: Chọn Imax = 100kA.
- Khu vực vùng đồng bằng, đô thị, năng lượng sét trung bình: Chọn Imax = 50-80kA.
- Khu vực nông thôn, nhà cấp 4, năng lượng sét thấp: Chọn Imax = 20-40kA.
Dòng xả xung sét trực tiếp (Iimp): Giá trị dòng xả xung sét có dạng sóng 10/350 µs mà SPD loại 1 có khả năng phóng điện 5 lần.
Thời gian kích dẫn (tA): Thời gian phản ứng của thiết bị, đo bằng nano giây (ns). Thời gian này càng nhỏ càng tốt.
Hệ thống hiển thị cảnh báo: Cảnh báo bằng đèn LED, Cờ báo thiết bị hoặc chức năng đếm sét để theo dõi số lần sét đánh.

2. Phân loại thiết bị chống sét lan truyền SPD theo Type

Type 1: Lắp đặt ở các vị trí có nguy cơ sét đánh trực tiếp cao, thường là tại tổng đài chính, nơi có hệ thống chống sét trực tiếp (kim thu sét, lồng lưới). Chịu được dòng xung sét dạng sóng 10/350µs.
Type 2: Thích hợp cho các hệ thống trung gian, nơi có sự kết nối giữa nguồn điện và thiết bị điện, chịu được dòng xung sét dạng sóng 8/20µs. Thường lắp đặt tại tổng đài phân phối điện chính.
Type 3: Chuyên dụng để bảo vệ các thiết bị cụ thể, lắp đặt ở những nơi sâu bên trong công trình, gần các tải nhạy cảm. Có khả năng phóng điện rất thấp, chịu được xung điện áp dạng sóng 8/20µs và 1.2/50µs. Thường được sử dụng bổ sung cho Type 2.

3. Các yếu tố khác cần lưu ý

Đặc điểm hệ thống điện:
- Loại mạng điện: Xác định loại mạng điện đang sử dụng (TT, TN, IT) để chọn SPD phù hợp.
- Số pha và số dây: Chọn thiết bị chống sét lan truyền SPD có số pha và số dây bảo vệ tương ứng.
- Cường độ dòng điện lớn nhất theo tải tiêu thụ: Đảm bảo SPD có khả năng đáp ứng.
- Tình trạng điện áp hệ thống: Đánh giá sự ổn định và khả năng quá áp tạm thời.
Vùng bảo vệ (LPZ – Lightning Protection Zone):
- LPZ 0: Khu vực bên ngoài công trình, chịu tác động trực tiếp của sét.
- LPZ 1: Khu vực tiếp giáp với bên ngoài nhưng có che chắn, chịu tác động một phần.
- LPZ 2-n: Khu vực bên trong công trình, có nhiều lớp che chắn, chịu tác động ít hơn. Chọn SPD phù hợp với từng vùng bảo vệ.
Vị trí lắp đặt: SPD nên được lắp đặt ở các vị trí đi vào tòa nhà hoặc ngay hai đầu đường truyền tín hiệu để tối ưu hiệu quả bảo vệ. Khoảng cách giữa các tầng bảo vệ nên tối thiểu 10m hoặc sử dụng cuộn kháng phân tách.
Tiêu chuẩn phù hợp: Đảm bảo SPD và việc lắp đặt đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế (IEC 61643) và quốc gia (TCVN 9385 tại Việt Nam).
Thương hiệu và nhà cung cấp: Ưu tiên các sản phẩm có chất lượng tốt, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng từ các nhãn hiệu và nhà cung cấp uy tín để tránh hàng giả, hàng kém chất lượng.
Hệ thống nối đất: SPD cần phù hợp với loại hệ thống nối đất (TN-S, TN-C-S, TT) và đảm bảo dây dẫn nối đất có tiết diện phù hợp (tối thiểu 16mm² cho dây đồng đối với SPD Type 1).

IV. Cảnh báo: Hậu quả khi chọn sai thiết bị chống sét lan truyền

Hậu quả	Nguyên nhân
Thiết bị điện tử bị hỏng hoàn toàn	SPD không đủ dòng cắt sét, sai vị trí lắp
Cháy tủ điện, nổ linh kiện SPD	Mua hàng giá rẻ, không đạt chuẩn
Xung sét lan qua hệ thống mạng	Không bảo vệ cho cổng tín hiệu LAN/TV
Tưởng đã bảo vệ, nhưng thực chất không có tác dụng	Mua SPD giả, không có chống sét thật

V. Đừng ham rẻ – hãy đầu tư đúng chỗ

Một SPD chất lượng có thể giá từ 800.000 – 3.000.000đ, nhưng nó bảo vệ:

Hệ thống tủ điện hàng chục triệu
Thiết bị điện tử nhạy cảm, dữ liệu không thể phục hồi
An toàn cháy nổ và mạng sống con người

📞 Liên hệ tư vấn – khảo sát hệ thống SPD miễn phí

Bạn cần hỗ trợ chọn thiết bị SPD cho công trình?
✅ Gọi ngay hotline : 0981.891.315
✅ Gửi sơ đồ tủ điện để được báo giá chi tiết
✅ Dịch vụ thi công – bảo trì trọn gói, đúng tiêu chuẩn TCVN & IEC

Tin tức

Cách Chọn Thiết Bị Chống Sét Lan Truyền Phù Hợp: Đừng Ham Rẻ Mà Rước Họa 2025